Ngày còn thơ bé, chắc hẳn ai trong mỗi chúng ta cũng đã từng được thưởng thức và ngân nga theo giai điệu của ca khúc “Chú ếch con”. Hay đắm mình cùng với các nhân vật trong câu truyện cổ tích mang tên “Hoàng tử ếch”. Loài ếch vốn dĩ đã rất quen thuộc với chúng ta. Thế nhưng, có bao giờ bạn tò mò về đặc điểm sinh trưởng của loài động vật này hay không? Hôm nay, hãy cùng Tinh Hoa Bắc Bộ tìm hiểu xem vòng đời của ếch diễn ra như thế nào nhé!
Tổng quan chung về loài ếch
Ếch là loài động vật thuộc họ lưỡng cư – gồm hơn 362 loài và 61 chi. Chúng có thể sinh sống được ở cả dưới nước lẫn trên cạn. Loài ếch phân bổ ở hầu hết các châu lục trên thế giới, chỉ trừ Nam Cực. Do đó mà kích cỡ và đặc trưng của loài lưỡng cư này cũng sẽ có sự khác biệt nhất định tùy thuộc vào điều kiện môi trường sống.
Thức ăn chủ yếu của ếch chính là các loại côn trùng như sâu bọ, tép, giun, cá con,… Ếch không cần uống nước vì cơ thể của chúng hấp thụ nước qua da, cùng với lượng nước có sẵn ở trong khẩu phần ăn.
Một điều thú vị là Paedophryne Amauensis – loài ếch nhỏ nhất thế giới có độ dài chỉ khoảng 7 mm. Không những thế, theo BBC chúng còn được coi là động vật có xương sống nhỏ nhất, bao gồm động vật có vú, chim, cá và loài lưỡng cư. Trong khi đó, Goliath lại được biết đến là loài ếch có kích thước lớn nhất thế giới.
Quá trình sinh sản của ếch
Mùa sinh sản của loài ếch thường diễn ra vào mùa xuân tại vùng khí hậu ôn đới và mùa mưa tại vùng khí hậu nhiệt đới. Khi ếch đực chuẩn bị vào giai đoạn sinh sản, chúng thường sử dụng những tiếng kêu lớn của mình để có thể thu hút bạn tình.
Khi giao phối, ếch đực sẽ bám vào lưng ếch cái. Trong đó, hai chi trước sẽ ôm lấy bụng dưới của ếch cái để rưới tinh trùng lên trứng mà ếch cái đẻ ra. Người ta thường gọi quá trình này là “cõng ếch”. Quá trình cõng ếch của chúng thường diễn ra ở dưới nước hay những vùng đất gần ao, hồ, thậm chí có những loài cõng ở trên cây. Nhưng nhìn chung lại, loài ếch thích giao phối và sinh sản tại những khu vực tĩnh lặng có nhiều nước gần đó. Giai đoạn sinh sản của chúng cũng sẽ diễn ra trong nhiều ngày.
Vòng đời của ếch
Từ lúc còn là trứng cho đến khi lớn lên và trở thành những chú ếch hoàn thiện là cả một quá trình sinh trưởng dài với nhiều giai đoạn cùng những mối nguy hiểm dình dập từ môi trường xung quanh. Tóm tắt lại, vòng đời của ếch sẽ diễn ra theo vòng tuần hoàn gồm: Ếch trưởng thành → Trứng ếch → Nòng nọc → Nòng nọc có chân → Ếch con → Ếch trưởng thành…
Cùng tìm hiểu chi tiết hơn về từng giai đoạn trong vòng đời của ếch nhé!
Giai đoạn 1: Trứng ếch
Ếch cái thường đẻ ra rất nhiều trứng khi còn đang cõng bạn tình. Sau đó, ếch đực sẽ chịu trách nhiệm thụ tinh cho trứng ngay lập tức. Tuy nhiên, ở một số loài ếch đặc biệt, con đực có thể biến đổi thành con cái và đẻ trứng. Một cặp đôi ếch có thể đẻ lên tới vài nghìn trứng. Trong số đó sẽ có một lượng lớn trứng ếch kém may mắn tự chết đi hoặc trở thành bữa ăn của các loài động vật khác.
Sau khi đẻ trứng xong thì đa phần ếch cái sẽ bỏ đi, một số ếch đực ở lại giữ gìn và bảo vệ trứng. Ở một số loài còn thú vị hơn khi ếch đực còn chăm sóc cho con của chúng cho đến khi ếch con có thể tự kiếm ăn.
Khi trứng đã thụ tinh được phát triển bình thường, lòng đỏ trong mỗi quả trứng sẽ tách ra làm 2. Sau đó sẽ phân chia liên tục thành 4, 8,… Và bắt đầu hình thành một con nòng nọc. Trong vòng từ 1 cho đến 3 tuần, trứng đã sẵn sàng để nở và một con nòng nọc nhỏ bé sẽ tự thoát ra bên ngoài. Hầu hết các bao trứng sau khi nở đều được tìm thấy trong các vùng nước tù hoặc các nơi tĩnh lặng. Điều đó giúp trứng được bảo vệ, không bị dòng nước tác động quá nhiều.
Đối với những loài ếch đẻ trứng trên cây thì trứng cũng sẽ ở yên vị trên lá. Khi mùa mưa đến, trải qua một tuần hoặc hơn thế, các bọc trứng dần bắt đầu nhỏ giọt, rơi ra những nòng nọc con xuống vùng nước ở ngay bên dưới.
Giai đoạn 2: Nòng nọc
Nòng nọc lúc này có cấu tạo mang để hô hấp, miệng và đuôi dài. Trong vòng 1 hoặc 2 tuần đầu tiên sau khi nở, nòng nọc sẽ di chuyển rất ít. Thời gian này, chúng sẽ tiếp tục hấp thụ phần lòng đỏ còn sót lại từ trứng để cung cấp chất dinh dưỡng cần thiết nhất cho quá trình phát triển. Vì đang còn yếu ớt và dễ bị các loài khác ăn thịt nên nòng nọc thường sống theo bầy đàn để vừa bảo vệ, vừa hỗ trợ nhau trước sự tấn công của kẻ thù.
Hầu hết nòng nọc sẽ ăn tảo và các vi sinh vật trong nước,… Sau khoảng 4 tuần, mang nòng nọc bắt đầu bị bao phủ bởi một lớp da. Chúng bắt đầu hít thở bằng hai lỗ mũi nhỏ được hình thành trên mặt và hô hấp bằng phổi. Bên cạnh đó, đuôi cũng dần dần ngắn lại. Hệ tiêu hóa ngày càng phát triển mạnh mẽ để hấp thu được chất dinh dưỡng một cách tốt hơn.
Giai đoạn 3: Nòng nọc có chân
Từ 6 cho đến 9 tuần sau, nòng nọc bắt đầu mọc hai chi trước và sau. Cái đuôi của chúng lúc này sẽ ngắn lại hơn rất nhiều nhưng chưa biến mất hoàn toàn. Hình dáng đầu trở nên giống ếch rõ ràng, thân phình to ra và các chi dần dần cong lại, khuỷu tay và khuỷu chân cũng hình thành rõ ràng hơn. Đặc biệt, hai chi sau sẽ phát triển rất nhanh và to khỏe hơn so với hai chi trước. Lúc này, chúng chuyển sang các thực vật có kích thước lớn hơn, cứng hơn và thậm chí là cả côn trùng.
Giai đoạn 4: Ếch con
Vào khoảng tuần thứ 12 trở đi, nòng nọc chỉ còn một chút phần đuôi và vẫn chưa biến mất hoàn toàn. Chúng chính thức trở thành ếch con. Ở giai đoạn này, chúng đã có thể rời khỏi nước và dành phần lớn thời gian sinh sống trên cạn.
Giai đoạn 5: Ếch trưởng thành
Tùy thuộc vào thức ăn và nguồn nước mà từ tuần 12 cho đến tuần 16, ếch đã hoàn tất quá trình phát triển đầy đủ. Ở một số loài ếch sống ở vùng có khí hậu lạnh, vòng đời có thể sẽ kéo dài lâu hơn. Vì chúng có khi phải mất cả một mùa đông mới chuyển từ giai đoạn trứng phát triển thành nòng nọc.
Vai trò của ếch trong hệ sinh thái
Trên thế giới, ngoại trừ một số loài ếch có chứa chất độc hại, động vào có thể gây chết người thì hầu hết chúng đều vô hại. Mặc khác, loài ếch còn có nhiều vai trò hữu ích đối với môi trường cũng như cuộc sống của con người. Chẳng hạn như:
- Ếch là loài động vật lưỡng cư ăn các loại côn trùng, ruồi muỗi, sâu bọ,… có hại, giúp bảo vệ mùa màng tươi tốt.
- Ếch làm phong phú thảm sinh vật tự nhiên. Góp phần quan trọng trong việc duy trì cũng như ổn định chuỗi thức ăn tự nhiên của hệ thống sinh vật trên trái đất.
- Ếch đồng được sử dụng nhiều trong thí nghiệm sinh học.
- Thịt ếch ngon và chứa nhiều giá trị dinh dưỡng như protein, vitamin A, B, D, E, khoáng chất… Đặc biệt tốt cho trẻ em suy dinh dưỡng, cần tăng cân hay người thiếu máu, người ốm,…
Có thể nói, ếch là loài động vật không còn xa lạ gì với người dân Việt Nam. Hy vọng với bài viết chi tiết trên, bạn đọc đã có thêm cho mình kiến thức về ếch cũng như các giai đoạn cụ thể trong vòng đời của ếch nhé!